(อ่านภาษาไทยด้านล่าง)
Delivery platform companies have operated in Thailand, gained popularity, and become essential for a long time, yet riders are still fighting the same battles—per-trip fees, protection, and benefits. The root of the problem lies in the fact that riders are not legally recognized as employees under labor laws, leaving them excluded from essential protections. Platform companies show little concern, and the government turns a blind eye. As a result, no real solutions have ever been implemented. So, what can riders do? Other than accepting their fate, they continue to protest and fight for their rights—only for another morning to come, where they must start their motorbikes and head out to work again.
Rene, Meaw, Som, and Tuktik are riders who are actively advocating for their fellow riders’ rights. These four women have witnessed firsthand how platform companies neglect riders’ well-being and fail to ensure their safety and quality of life. The accident insurance provided is riddled with conditions, making it nearly impossible to claim. The process is slow and complex, leaving riders with little real support. Realizing that waiting for change was not an option, they decided to take matters into their own hands. Many riders already help each other informally, so the four of them came together to establish the “Friends Never Don’t Leave Each Other Fund” as a structured way for riders to protect themselves. The core idea was mutual aid and collective support. It was officially launched in December 2024.
In its early days, the fund had only a small number of members, around ten riders who had previously joined protests together. The fund was created organically without any external financial support. Riders who wished to join would contribute 50 baht to a communal reserve, which would be used to cover expenses such as care packages for injured members or other necessary actions.
If a member got into an accident, fell ill, lost income, or faced work disruptions affecting their livelihood, the fund would mobilize donations from members to provide financial support. Meanwhile, the fund’s caretakers would use the communal reserve to offer care packages—not just traditional gift baskets, but tailored assistance based on the rider’s actual needs. For example, if an injured rider had children and requested diapers or baby formula instead, the fund would prioritize those necessities. This approach ensures that support is truly useful and not just a symbolic gesture.
Currently, the fund has nearly 90 members, with new riders joining every month. It is managed by a team of seven members. Despite being in operation for only a short time, the fund has already provided real benefits to its members. For instance, when a rider was injured in a rear-end collision with a car and had to rest for more than three days as per the doctor’s advice, the fund collected 30 baht per member to support them. In the event of a rider’s death, members contribute 100 baht each.
The “Friends Don’t Leave Each Other” fund follows a simple principle: No injury, no death, no illness—no fees will be collected. Beyond financial aid, members also support one another in various ways. For example, if a rider experiences a work-related emergency, such as a dog attack while working, fellow members assist with negotiations and coordination, even if the situation does not involve claiming financial aid from the fund. This mutual support reflects the strong bond among these riders.
Riders’ demands for access to the Workmen’s Compensation Fund remain stuck in endless discussions at the negotiating table. The debate always ends with the same excuse, that riders do not have employee status under labor laws, and no real action has been taken to address the issue.
When riders get into an accident, the company first requires them to use their compulsory motorcycle insurance. Only when medical expenses exceed the coverage limit can they then use Social Security benefits, which most riders access under Section 39 or Section 40, or the Universal Coverage Scheme. If none of these options are available, the rider must advance the medical costs themselves and request reimbursement from the company. This process often leads riders into debt, as medical bills can range from tens of thousands to hundreds of thousands Baht.
Platform companies unilaterally classify riders as “partners” rather than employees. However, in reality, the company exercises full control over riders’ work, limiting their independence in a way that is no different from that of a full-time employee. As a result, riders are denied fair protection against work-related risks.
Because riders are not classified as employees, platform companies are not legally required to provide compensation for workplace injuries, illnesses, or fatalities under the Workmen’s Compensation Act. They are also excluded from labor protections under the Labor Protection Act, despite facing the same occupational risks as formal employees.
While some platforms offer accident insurance and compensation, the claims process is complex and time-consuming. Delayed assistance only adds to the financial strain on injured riders, exposing the systemic injustice and inequality within the platform economy.
In the end, riders are left fighting alone, trapped in endless meetings that lead nowhere, with neither the government nor the companies showing genuine commitment to addressing their struggles.
Rene, one of the fund’s founders, said that one day she hopes riders will receive proper protection from companies and the government. She envisions the “Friends Don’t Leave Each Other” fund continuing to operate but expanding into a network for workers—not just riders, but other professions as well. The fund will provide more than just financial aid; it will also encourage bonding activities to strengthen worker solidarity.
Special thanks: Rene-Revika, women rider and founder of Friends Don’t Leave Each Other Fund
“เพื่อนไม่ทิ้งกัน” : กองทุนของสำหรับเพื่อน
บริษัทแพลตฟอร์มเดลิเวรีเริ่มดำเนินการในประเทศไทยมาเป็นช่วงระยะเวลาหนึ่งแล้ว แม้ความนิยมจะพุ่งขึ้นสูงในช่วงการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 จนมาถึงปัจจุบัน แต่ไรเดอร์ยังคงต้องต่อสู้เรียกร้องในเรื่องเดิมๆ ที่ไม่เคยก้าวไปข้างหน้าหรือมีวี่แววว่าจะได้รับการแก้ไข ไม่ว่าจะเป็นปัญหาเรื่องค่ารอบ ความคุ้มครอง สวัสดิการ ซึ่งสาเหตุหลักล้วนมาจากการที่ไรเดอร์ไม่มีสถานะ “ลูกจ้าง” ทำให้ตกหล่นจากการคุ้มครองตามกฎหมาย บริษัทแพลตฟอร์มไม่ใส่ใจ รัฐยิ่งไม่เหลียวแล สุดท้ายก็ไม่มีการแก้ปัญหาใดสำเร็จเป็นรูปธรรม แล้วไรเดอร์จะต้องทำอย่างไร? นอกจากยอมรับสภาพ ถึงจะรวมตัวกันออกไปส่งเสียงเรียกร้อง แต่เวลาผ่านไป เช้าวันใหม่ก็ยังคงต้องสตาร์ทรถมอเตอร์ไซด์ออกไปทำงานอย่างไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง
เรเน่ เหมี่ยว ส้ม ตุ๊กติ๊ก ผู้หญิงทั้ง 4 คนนี้ เป็นไรเดอร์ที่มีความตื่นตัวในการเรียกร้องสิทธิและความคุ้มครองที่ควรได้รับเพื่อผู้ประกอบอาชีพไรเดอร์ ในวันที่บริษัทแพลตฟอร์มละเลยและไม่มีความจริงใจในการคุ้มครองความปลอดภัยและคุณภาพชีวิตของไรเดอร์ ประกันอุบัติเหตุที่ทำให้ก็เต็มไปด้วยเงื่อนไขจนแทบใช้งานไม่ได้จริง พวกเธอจึงตระหนักว่าเพื่อนร่วมอาชีพต่างประสบอุบัติเหตุ เจ็บป่วย พิการ เสียชีวิตรายวัน พวกเธอไม่สามารถรอความหวังอยู่เฉยๆ ได้ อย่างไรก็ต้องลงมือทำอะไรซักอย่างเพื่อช่วยเหลือแบ่งเบาความทุกข์เพื่อนร่วมอาชีพ อีกทั้งทุกวันนี้ไรเดอร์ส่วนหนึ่งก็ช่วยเหลือกันเองอยู่แล้ว ดังนั้น พวกเธอจึงร่วมมือกันก่อตั้ง “กองทุนเพื่อนไม่ทิ้งกัน” ขึ้นมา เพื่อเป็นทางเลือกในการคุ้มครองตนเองอีกทางหนึ่งอย่างเป็นกิจลักษณะ โดยเริ่มดำเนินการเมื่อราวเดือนธันวาคม 2567
ช่วงแรกนั้นสมาชิกยังมีจำนวนไม่มาก นับเป็นคนคุ้นเคยที่มีประสบการณ์ไปเรียกร้องด้วยกันประมาณ 10 กว่าคน กองทุนนี้ตั้งขึ้นตามธรรมชาติ ไม่ได้มีเงินทุนสนับสนุนใดๆ หลักการคือเมื่อมีผู้สนใจสมัครเป็นสมาชิกกองทุน ก็จะเรียกเก็บแรกเข้า 50 บาท เข้าเงินสำรองกองกลางเพื่อเป็นทุนเบิกค่าใช้จ่ายในการดำเนินการต่างๆ หากสมาชิกเกิดอุบัติเหตุ เจ็บป่วย ขาดรายได้ ไม่สามารถทำงานและส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิต กองทุนจะใช้วิธีเรี่ยไรเงินจากสมาชิกเพื่อสมทบให้ผู้ประสบปัญหา ส่วนผู้ดูแลกองทุนก็จะเบิกเงินกองกลางเพื่อใช้จ่ายเป็นของเยี่ยมเยียนซึ่งไม่ได้จำกัดแค่กระเช้าเยี่ยมทั่วไป แต่ยังรับฟังความต้องการของเพื่อนสมาชิก เช่น หากผู้ประสบปัญหามีลูกก็สามารถขอเป็นแพมเพิร์สหรือนมแทน ดังนั้น ของเยี่ยมนี้จึงได้ใช้ประโยชน์สูงสุด ไม่ได้ทำไปตามธรรมเนียมปฏิบัติเท่านั้น
ปัจจุบันกองทุนมีสมาชิกประมาณเกือบ 90 คนแล้ว และค่อยๆ เพิ่มขึ้นในแต่ละเดือน มีสมาชิกผู้ดูแลกองทุนทั้งหมด 7 คน ถึงแม้จะเริ่มดำเนินการมาได้ไม่นานแต่กองทุนนี้ก็ได้สร้างประโยชน์จริงให้กับสมาชิก เช่น เคสไรเดอร์ประสบอุบัติเหตุชนท้ายรถยนต์ทำให้ต้องพักรักษาตัวตามคำแนะนำของแพทย์เกิน 3 วัน กองทุนก็ได้มีการเรี่ยไรเงินสมาชิกตามอัตราอุบัติเหตุ 30 บาท ส่วนในกรณีที่มีการเสียชีวิตจะเรี่ยไรอยู่ที่อัตรา 100 บาท
“เพื่อนไม่ทิ้งกัน” ใช้หลักการไม่เจ็บ ไม่ตาย ไม่ป่วย ไม่เก็บเงินสมาชิก นอกจากการช่วยเหลือทางการเงินแล้ว สมาชิกยังมีการสนับสนุนและช่วยเหลือกันในด้านอื่น เช่น หากเกิดเหตุฉุกเฉินที่เกิดจากการทำงาน เช่น ถูกสุนัขกัด เพื่อนๆ ในกองทุนก็เข้าร่วมเช่วยเหลือเจราจา ประสานงาน แม้จะไม่ได้เคลมหรือเบิกเงินกองทุนก็ตาม ทำให้เห็นถึงความสัมพันธ์ที่เหนียวแน่นของกองทุนนี้
ทุกวันนี้ข้อเรียกร้องกองทุนเงินทดแทนของไรเดอร์ก็ยังไม่มีความเคลื่อนไหวไปมากกว่าการถกเถียงกันบนโต๊ะประชุมที่ท้ายสุดแล้วก็มักจบลงด้วยการยกข้ออ้างว่าไรเดอร์ไม่ได้มีสถานะตามกฎหมายเป็นลูกจ้างกับบริษัทแพลตฟอร์ม แต่ก็ยังไม่มีการดำเนินการอย่างจริงจัง
เมื่อไรเดอร์เกิดประสบอุบัติเหตุ บริษัทแพลตฟอร์มจะให้ใช้ พ.ร.บ. รถจักรยานยนต์ฯ ก่อน และถ้ามีค่ารักษาพยาบาลนอกเหนือจากนี้ ถึงให้ใช้สิทธิรักษาพยาบาล ประกันสังคมส่วนใหญ่ มาตรา 39 มาตรา 40 และสิทธิบัตรทอง ถ้าไม่มีสิทธิดังกล่าว ถึงจะทำเรื่องขอเงินชดเชยจากบริษัทโดยที่ไรเดอร์ต้องสำรองจ่ายเงินไปก่อน ซึ่งส่งผลใหำ้เกิดการกู้หนี้ยืมสิน เนื่องจากค่าใช้จ่ายที่ต้องสำรองไปก่อนนั้นมีตั้งแต่หลักหมื่นจนถึงหลักแสน
เนื่องจากบริษัทแพลตฟอร์มกำหนดสถานะการจ้างงานแต่เพียงฝ่ายเดียวว่า “ไรเดอร์” เป็นเพียงพาร์ทเนอร์ ของบริษัท ไม่ใช่ลูกจ้างประจำ ทั้งๆ ที่บริษัทถือสิทธิขาดในการกำหนดรูปแบบการทำงานที่ถูกจำกัดอิสระไม่ต่างไปจากลูกจ้างประจำ ส่งผลให้ไรเดอร์ไม่ได้รับความคุ้มครองที่เป็นธรรมตามหลักเสี่ยงภัยอันเกิดจากการทำงาน เมื่อไม่ใช่ลูกจ้าง บริษัทแพลตฟอร์มไม่ถูกบังคับต้องรับผิดชอบจ่ายค่าทดแทนความเสียหายให้แก่ลูกจ้างเมื่อประสบอุบัติเหตุหรือเจ็บป่วยด้วยโรคหรือการเสียชีวิตอันเกิดจากการทำงานตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดขึ้นตามกฎหมายเงินทดแทนลูกจ้าง และเข้าไม่ถึงสิทธิแรงงาน ตาม พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน
แม้ทางบริษัทแพลตฟอร์มจะมีประกันอุบัติเหตุและเงินชดเชยให้กับไรเดอร์ แต่กระบวนการยื่นขอเบิกเงินค่อนข้างซับซ้อน ทั้งยังใช้เวลานาน กระบวนการช่วยเหลือเยียวยาที่ล่าช้าเป็นการซ้ำเติมความเดือดร้อนของไรเดอร์และสะท้อนถึงความไม่ยุติธรรมเท่าเทียมของระบบ
สุดท้ายแล้ว ก็ยังเป็นความพยายามฝ่ายเดียวของลูกจ้างแรงงานอย่างไรเดอร์ที่เหนื่อยกับการไปประชุม ให้ข้อเท็จจริง ชี้แจงในแต่ละเวที แต่กลับไม่มีผลลัพธ์ใดๆ ออกมา หรือแม้แต่ความจริงใจจากบริษัทแพลตฟอร์มในการเข้าร่วมพูดคุยเพื่อแก้ไขปัญหานี้
เรเน่ หนึ่งในสมาชิกผู้ก่อตั้งกองทุนเล่าว่า เธอหวังว่าวันหนึ่งไรเดอร์จะได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายอย่างถูกต้องโดยบริษัทแพลตฟอร์มและรัฐ หลังจากนั้นเธอจะปล่อยให้กลไลความคุ้มครองนี้ได้ทำหน้าที่ของมัน ส่วนกองทุนเพื่อนไม่ทิ้งกันจะยังคงดำเนินต่อไปแต่ขยายเครือข่ายแรงงานซึ่งไม่จำกัดเพียงไรเดอร์เท่านั้น แต่รวมถึงเพื่อนแรงงานอาชีพอื่นๆ ด้วย กองทุนนี้จะเป็นมากกว่าความช่วยเหลือทางการเงินแต่จะเป็นการสร้างเครือข่ายแรงงานผ่านกิจกรรมเชื่อมโยงกันเพื่อส่งเสริมความเป็นปึกแผ่นของพี่น้องแรงงาน
ขอขอบคุณ: เรเน่-เรวิกา ไรเดอร์หญิงและผู้ร่วมก่อตั้ง “กองทุนเพื่อนไม่ทิ้งกัน”