JELI’s Newsletter : May 2025

JELI’s Newsletter : May 2025
jeli Newsletter | จดหมายข่าว

(อ่านภาษาไทยด้านล่าง)

Lately, it feels like time is moving faster than ever. Every week brings new plans, actions, and reflections, then back to action again.

If you’ve been following our work over the past few months, you’ll know that much of it has focused on the draft “Independent Workers Promotion and Protection Bill.” We’ve been in ongoing conversations, raising concerns, unpacking its implications, and engage with the workers most affected by it.

In May, we brought the issue to the Parliament through a social dialogue. Beyond the meeting room, we joined rider networks to rally at the Bhumjaithai Party headquarter, demanding attention and immediate action from the party that oversees the Ministry of Labour.

We’ll continue to share updates through this newsletter and on social media. And as always, we welcome suggestions, or shared experiences from those walking this path with us.

In this month’s Story of Impact, we revisit Foodpanda’s sudden exit from Thailand. While headlines may have moved on, many riders are still feeling the ripple effects. Read on.

Our Work This Month

“Equal Work, Equal Protection: Riders = Workers = Everyone”

On May 1, 2025, JELI joined labor movement networks gathered for a May Day rally in Bangkok. The procession began at CentralWorld and marched toward the Bangkok Art and Culture Centre (BACC). The march included a wide range of Thai and migrant workers, riders, cleaners, sex workers, and more, voicing their demands through speeches, placards, and slogans such as “Con for 99%,” “Capitalist profits come from wage exploitation,” “80 billion baht in the economy, but why are riders still excluded from the system?” “ILO 87/98 NOW!” and “Sex Work Is Work.”

At the BACC, a series of small group discussions took place under the theme “What do workers want?” Migrant workers called for fair wages, equal rights regardless of nationality, and the right to organize. Sex workers emphasized the need for legal protections, safe working conditions, access to social security, and, most importantly, recognition that sex work is real work deserving of the same protections as any other job.

Panel: “Equal Work, Equal Protection”

  • Sahassawat Kumkong, MP from the People’s Party

“The existing Labour Protection Act of 1998 defines employment in outdated ways. As a result, platform and informal workers fall outside legal protection. The Independent Workers Promotion and Protection Bill is a lie. It doesn’t acknowledge employers at all. Riders will be forced to contribute to a new fund, while platforms bear no responsibility. If passed, this law will erase the employer-employee relationship, making it impossible to negotiate with anyone about pay or benefits. It’s a deceptive law that pretends to offer protection but doesn’t.”

  • Rene-Revika, female rider and labor activist

“We can only see what riders will lose from this bill, not what we might gain. By removing the concept of an employer, we lose the ability to bargain for fair pay and proper benefits. We want dignity, a say in company policies, and protection if something happens to us while working. We’re no different from office workers, our office is just the street.”

  • Sripai Nonsi, labor organizer with the Rangsit and Area Labor Union

“In the past, labor laws didn’t divide workers into categories like freelancers or temporary workers. Today, those labels are used to dodge legal obligations. During COVID-19, platform workers emerged as a new group, yet they’re denied workplace protections. Even though riders scan in and face penalties like factory workers, they’re labeled “partners.” If they’re injured or die, there’s no compensation. All workers, whether migrant, freelance, temporary, or platform-based, deserve dignity, stability, and safety.”

  • Mai-Janta, representative from Empower Foundation

“Service workers, including sex workers, work to support families, but are treated like criminals. We clock in, fill out job applications, and report to bosses. Yet we have no social protections. If we miss work, our pay is docked. For massage parlor workers, pay is commission-based. Independent workers risk having no income at all. Platform workers risk entrapment. Because of stigma, we’re excluded from benefits and have no bargaining power. Employers can blacklist us at will. Sex workers have been criminalized for 65 years. We’re not asking for special rights, just equal rights. We’re collecting signatures for a law we helped draft, which would legalize sex work, provide oversight of venues, and allow us to file complaints if harmed at work.”

The day concluded with a collective reading of a labor protection statement, followed by performances by migrant worker musicians and the band “Samanchon”. Other activities included a fabric banner painting zone, a comment board, and signature campaigns to demand better pay for riders and protections for sex workers.

“A better life has never come from begging, but from fighting. We will fight for a better quality of life for all workers. We will change labor laws to make them fair, equal, and truly protective.”

The Social Dialogue on “the Draft Independent Workers Promotion and Protection Bill and Platform Employment”

On May 14, 2025, JELI, in collaboration with the Workers’ Union and the Committee on Labor of the House of Representatives, hosted a social dialogue on “the Draft Independent Workers Promotion and Protection Bill and Platform Employment” at the Parliament. The event brought together stakeholders, including platform workers, legal experts, academics, political parties, labor organizations, and civil society organizations, to discuss the bill’s far-reaching implications on the lives and rights of platform workers.

Key Concerns Raised

In the opening session, Assoc. Prof. Dr. Kritsada Theerakosonphong from Thammasat University presented five major concerns:

  • Barriers to organizing: The bill requires workers to formally register associations, making it difficult for many informal or loosely organized groups to exercise collective bargaining rights.
  • Misclassification of workers: Riders are labeled as independent workers despite having an explicit employee-employer dynamic.
  • Imbalanced representation: The fund’s governing board is dominated by state appointees, giving workers minimal decision-making power.
  • Unclear benefits and eligibility: The criteria for accessing funds and protections are vague, raising concerns that private insurance providers may compete with the Social Security system.
  • Mandatory contributions without clear returns: Riders would be required to contribute 3% of their earnings, yet without guaranteed rights or benefits.

Stakeholder Reactions

In the second session, various stakeholders gave critical feedback:

  • Sahassawat Kumkong, The Committee on Labor’s spokesperson, described the bill as symbolic and lacking real protections. He pointed that if the bill passes its first reading, its core principles cannot be amended. Early opposition is essential.
  • Chatchai Pumpuang from the Workers’ Union emphasized that the bill denies collective bargaining and leaves platform companies unaccountable.
  • Yaowapa Donsae from JELI noted that riders invest in their own work but receive no legal recognition or rights in return, unlike in countries such as Spain, where rider employment status is acknowledged.
  • Somchai Homlaor, a labor lawyer, argued that instead of introducing a flawed new bill, the government should amend the 1998 Labour Protection Act to expand the definition of “employee.” This would allow workers to gain immediate access to legal protections.

Riders’ Voices

  • Tannaree Jaruprasit from the Southern Riders Association questioned the bill’s labeling of full-time riders as “semi-independent,” despite their reliance on this work as a primary source of income. She also criticized the fund’s lack of clarity, noting that contributions provide no rights comparable to those under Social Security.
  • Phongphan, from Bowin Rider Group, raised concern about the bill’s complete avoidance of the “employer-employee” relationship, making legal protection and severance impossible, as shown in the recent Foodpanda shutdown with no compensation.
  • Representative from the Freedom Rider Union criticized the bill for ignoring employee status, focusing on “promotion” over real protection, denying collective bargaining rights, using vague definitions to let companies avoid responsibility, and lacking algorithm transparency. He urged enforcement of the digital platform royal decree, especially Section 16, to require platforms to disclose data.
  • Supaporn Panprasit, from Rider Center and the Workers’ Union, spoke of the invisibility and insecurity riders face, from sudden account suspensions to lack of protection in the event of accidents. She rejected the bill as insincere and called for real legal recognition of riders.

Participants from other unions, including the Thai Labour Solidarity Committee, criticized the bill for lacking key labor principles like fair wages, stability, and safety, and warned that capital interests are overpowering the state.

The event concluded with a shared call to oppose the bill in its current form. Rider and labor networks plan to approach political parties directly to voice their concerns and gather support to block the passage of the bill.

Platform Riders Rally to Oppose Draft Independent Workers Bill, Submit Demands to Bhumjaithai Party

On May 27, 2025, JELI joined the Workers’ Union and platform rider networks in a march against the Draft Independent Workers Promotion and Protection Bill. The march began at Kasetsart University BTS Station and ended at the Bhumjaithai Party headquarters, where the group submitted a letter outlining their demands.

The march targeted Bhumjaithai due to the party’s key roles. The current Minister of Labour, the Chair of the Standing Committee on Labour in the House of Representatives, and a Deputy Prime Minister are all members of the party. Rider networks urged the party to stop advancing the bill and called on Minister of Labour ,Phiphat Ratchakitprakarn, to issue a ministerial regulation recognizing platform workers as employees under the Labour Protection Act, granting them full legal protections.

The workers presented five key demands:

  • Uphold the right to organize and bargain collectively, in line with ILO Conventions No. 87 and 98.
  • Withdraw the Draft Independent Workers Promotion and Protection Bill.
  • Issue a ministerial regulation under Section 6 of the Labour Protection Act (1998) to formally recognize platform workers as “employees” under Section 5.
  • Guarantee access to Social Security (Section 33), the Workmen’s Compensation Fund, and other basic welfare benefits.
  • Establish a fair compensation framework, ensuring platform companies cannot unilaterally reduce delivery fees, wages, or working conditions.

Chaichanok Chidchob, Secretary-General of Bhumjaithai Party, received the letter on behalf of the party and engaged in a brief dialogue with the representatives. The activity concluded with the party stating it would take the matter into consideration, though no concrete commitment was made.

Read the full letter HERE.

Important News

The Cabinet approved the ratification of ILO Convention No. 155 on Occupational Safety and Health (1981), endorsed the draft ministerial regulation on assessment center fees, and approved the draft Marine Labour Act. Read more: Prachatai

The Department of Labour Protection and Welfare will implement proposals from the Northern Network to improve women workers’ well-being, including paid menstrual leave and free access to sanitary pads as a standard benefit. Read more: The Active

Riders in Rangsit halted work in protest, displaying stickers that read “Against Rate Cuts” on their delivery bags to oppose LINE MAN’s latest unfair reduction of per-delivery pay on May 6, 2025. Read more: Prachatai

ThaiHealth launched the platforms “How much were you paid before” and “Made to order – Made to deliver” under the Social and Solidarity Economy concept. The initiative supports motorcycle taxi drivers and small food vendors in using digital tools to boost income and build self-reliance. Read more: ThaiHealth

Story of Impact

After the Shutdown: Foodpanda’s Exit and the Precarity of Platform Workers

“I was shocked, honestly. I couldn’t prepare myself. I’ve been working for Foodpanda as my main platform, I didn’t run multiple apps. Then suddenly, they announced they were shutting down, and that was it,” said Bebee, a female rider who had been working with Foodpanda in Krabi province since it began operations in 2019.

In April, Foodpanda announced that it will stop operating in Thailand on May 23. While many customers lost a delivery option, thousands of riders like Beebe abruptly lost their main source of income.

Bebee mentioned she had a sense that changes were coming, especially with updates to the app’s system. She thought the company might be adapting to become more like other platforms such as Grab or LINEMAN. But she never expected a total shutdown.

Foodpanda’s presence in Thailand had already been rocky, particularly after facing public backlash in 2021 when the platform linked pro-democracy protesters to terrorism, threatening to terminate the involved rider’s employment. Since then, the platform struggled to regain consumer trust. Its app also lagged behind competitors in terms of usability and updates.

This closure isn’t unique to Thailand, the parent company, Delivery Hero, has also been gradually exiting Denmark, Ghana, Slovakia and Slovenia.

For riders, the impact varies. Those who only worked for Foodpanda are hardest hit, they now face the need to register with new platforms, learn new systems, or consider leaving the profession entirely. Those who were already using multiple apps have lost an option but may still have income sources.

When it comes to compensation, Bebee said the company only offered refunds for the rider 2,000 baht deposit upon registration. Beyond that, no compesation or support was provided. This underscores the persstent issue: the legal precarity of riders, who are not recognized as employees under Thai labor law.

Under Section 118 of Thailand’s Labor Protection Act, workers terminated without cause are entitled to severance pay. For someone like Bebee, who worked with the company for over six years, that could mean 180 days’ worth of final wages. This financial buffer is crucial for transitioning to a new job.

But since riders are not legally classified as employees, they are excluded from these protections, no matter how long or consistently they’ve worked.

Over the past year alone, multiple delivery platforms have shut down operations in Thailand, from Robinhood to now Foodpanda, leaving only a few major players like Grab, LINEMAN, and ShopeeFood. This consolidation alters the platform economy and limits competition, ultimately impacting not just riders, but also small vendors and consumers.

Similar issues have played out elsewhere. In April, Deliveroo shut down operations in Hong Kong, and just like in Thailand, riders received no compensation. Some had worked full-time for up to seven years. Without being legally recognized as employees, they too are seeking legal recourse as a group to demand severance. In contrast, we’ve heard little public response from Foodpanda riders in Thailand. Many seem to have quietly accepted the outcome, either because they don’t know where to turn for support, or because such treatment has become normalized within platform work.

These cases point to a larger structural problem: the fragility and lack of legal protections for platform workers. In a market defined by volatility, platforms come and go, Uber, GET, Foodpanda and others have all entered and exited. But until riders gain formal legal recognition as employees, they will remain vulnerable, facing these shutdowns alone and without recourse.

Reference

ช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมานี้ เวลาผ่านไปเร็วกว่าปกติ สำหรับเดือนพฤษภาคมแน่นอนว่ามีโอกาสสำคัญอย่างวันแรงงานสากลหรือ May Day ซึ่งเราใช้โอกาสนี้ในการเดินขบวนเรียกร้องให้เกิดความคุ้มครองแรงงานอย่างเท่าเทียม “แรงงานเหมือนกัน คุ้มครองเท่ากัน” หลังจากนั้น ทุกสัปดาห์ล้วนแล้วแต่เต็มไปด้วยการวางแผน การพูดคุย และสร้างความเข้าใจเพื่อนำไปสู่การต่อสู้อีกครั้งของแรงงานแพลตฟอร์ม

ใครมีโอกาสได้ติดตามการทำงานของ JELI ตลอดหลายเดือนที่ผ่านมา จะเห็นว่าเราให้ความสำคัญกับร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระเป็นพิเศษ ทั้งการเปิดวงเจราจาหารืออย่างต่อเนื่อง รับฟังข้อคิดเห็นของคนทำงานที่จะกลายเป็นผู้ได้รับผลกระทบจากร่างกฎหมายฉบับนี้โดยตรง

ในเดือนพฤษภาคม เราจึงนำประเด็นนี้เข้าสู่รัฐสภาผ่านการจัดเวทีการเจรจาทางสังคมเพื่อดึงผู้มีส่วนเกี่ยวข้องมาแลกเปลี่ยนกันถึงมุมมองที่มีต่อร่างกฎหมายฉบับนี้ และเรายังได้รวมพลังกับเครือข่ายไรเดอร์และแรงงานแพลตฟอร์ม เดินขบวนไปยังที่ทำการพรรคภูมิใจไทย เพื่อเรียกร้องให้เกิดการดำเนินการอย่างเร่งด่วนโดยพรรคการเมืองที่มีสมาชิกพรรคกำกับดูแลกระทรวงแรงงาน

สำหรับ Story of Impact ประจำเดือนนี้ เราขอพื้นที่เพื่อพูดถึงกรณีการยุติการให้บริการของ Foodpanda ในประเทศไทยที่ประกาศออกมาเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา ถึงแม้ว่าข่าวจะเงียบหายไปจากสื่อกระแสหลักแล้ว แต่ไรเดอร์จำนวนหนึ่งยังคงต้องรับมือกับผลกระทบจากการสูญเสียงานอย่างกระทันหัน

งานของเรา

“แรงงานเหมือนกัน คุ้มครองเท่ากัน ไรเดอร์ = แรงงาน = ทุกคน”

วันที่ 1 พฤษภาคม 2568 เครือข่ายแรงงานภาคประชาชนร่วมกันเดินรณรงค์เนื่องใน “วันแรงงานสากล” หรือ “May Day 2025” โดยที่เวลาประมาณ 16.30 ขบวนแรงงานเริ่มเดินเท้าจากบริเวณหน้าศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ไปจนถึงหอศิลปกรุงเทพฯ ในขบวนประกอบไปด้วยแรงงานทั้งไทยและข้ามชาติจากหลากหลายกลุ่มอาชีพไม่ว่าจะเป็นไรเดอร์ แม่บ้านกองสลาก พนักงานบริการ ฯลฯ ที่ร่วมส่งเสียงสะท้อนถึงปัญหาต่างๆ ในการทำงานผ่านการปราศรัยบนรถเครื่องเสียง คำขวัญเดินขบวน และชูป้ายข้อความต่างๆ เช่น “Con for 99%”, “กำไรของนายทุนมาจากการกดค่าแรง”, “80,000 ล้านบาทในระบบเศรษฐกิจแต่ไรเดอร์ทำไมไม่มีสิทธิอยู่ในระบบ”, “ILO 87/98 NOW!”, “Sex Work Is Work” เป็นต้น

เวทีหลักของกิจกรรมบริเวณหน้าหอศิลป์ฯ ได้จัดวงสนทนากลุ่มย่อยของแรงงานข้ามชาติและพนักงานบริการที่ร่วมตอบคำถาม “ชีวิตของคนทำงานต้องการอะไร?” ซึ่งกลุ่มแรงงานข้ามชาติต้องการค่าแรงที่เป็นธรรม สิทธิที่เท่าเทียม ไม่แบ่งแยกเชื้อชาติ และการรวมกลุ่มเพื่อปกป้องเพื่อนร่วมงาน ทางด้านกลุ่มพนักงานบริการส่งเสียงว่าต้องการมีกฎหมายคุ้มครอง ความปลอดภัยในการทำงาน ได้เข้าระบบประกันสังคม สิ่งสำคัญคือการยอมรับจากสังคมว่าพนักงานบริการหรือ sex worker ก็คือคนทำงานเช่นเดียวกับอาชีพอื่นๆ และควรคุ้มครองด้วยมาตรฐานเดียวกัน

สำหรับวงเสวนา “แรงงานเหมือนกัน คุ้มครองเท่ากัน” ร่วมพูดคุยโดย 4 วิทยากร

  • สหัสวัต คุ้มคง ส.ส. พรรคประชาชน – “พ.ร.บ. แรงงานอิสระคือกฎหมายโกหก”

“กฎหมายที่ใช้คุ้มครองแรงงานทั่วไปหรือ พ.ร.บ. คุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มีการแยกหลักเกณฑ์ว่าไม่บังคับใช้กับหน่วยงานภาครัฐ มีการนิยามว่าจะเป็นแรงงานต้องมีลักษณะแบบใด พ.ร.บ. ออกมาตั้งแต่ปี 2541 ไม่ได้ปรับให้เข้ากับยุคสมัย แรงงานแพลตฟอร์ม แรงงานอิสระจึงไม่ถูกคุ้มครองภายใต้กฎหมายฉบับนี้ ทำให้เกิดความเหลื่อมล้ำเนื่องจากกฎหมายตามไม่ทันกับสภาวะสังคมที่เปลี่ยนไป”

จริงๆ แล้วแรงงานนอกระบบ-ในระบบไม่มีอยู่จริง สุดท้ายแรงงานทุกคนอยู่ในระบบเศรษฐกิจ อยู่ในระบบการจ้างงาน จึงไม่ควรมีการแบ่งแยก สำหรับไรเดอร์ พิจารณาจากอำนาจบัญชาถือเป็นลูกจ้างแน่นอน พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระที่ออกมาไม่มีนายจ้างอยู่ในนั้นด้วยซ้ำ มีแต่แรงงานอิสระต้องส่งเงินเข้ากองทุนใหม่ด้วยตัวเอง บริษัทแพลตฟอร์มไม่ต้องรับผิดชอบอะไรเลย ทุกวันนี้ที่ไรเดอร์อยากเจรจาเรื่องค่ารอบกับนายจ้าง ถ้าหาก พ.ร.บ. ตัวนี้ออกมา มันจะยิ่งตัดความเป็นนายจ้างออกไป แล้วเราจะเจรจากับใคร? กฎหมายฉบับนี้คือกฎหมายโกหก ออกมาหลอกลวงพี่น้องไรเดอร์ แรงงานอิสระทั้งหมดว่าจะเกิดความคุ้มครอง ซึ่งไม่จริง”

  • เรเน่-เรวิกา ไรเดอร์หญิงและนักเคลื่อนไหวแรงงาน

“พ.ร.บ. แรงงานอิสระ ที่กำลังจะออกมามองเห็นแต่ข้อเสียและสิทธิที่ไรเดอร์จะเสีย ยังไม่เห็นถึงข้อดีเลย และสถานะที่จะเปลี่ยนไปยังจะปิดช่องทางการเจรจาของเรา ทำให้ไม่สามารถเรียกร้องอะไรได้ไม่ว่าจะเป็นค่ารอบหรือสวัสดิการที่ควรจะได้ เพราะเอานายจ้างออกไปจาก พ.ร.บ. นี้ จากความสัมพันธ์นายจ้าง-ลูกจ้างที่ควรจะเป็น แล้วให้เราเป็นแรงงานอิสระและกึ่งอิสระ

ไรเดอร์เราอยากได้ศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ อยากมีสิทธิที่จะออกความคิดเห็นกับบริษัท อยากได้ค่ารอบที่เหมาะสม ไม่โดนเอาเปรียบอย่างทุกวันนี้ อยากได้สวัสดิการที่ดีและความปลอดภัยว่า ถ้าเราออกจากบ้านแล้วเป็นอะไรไปขณะทำงาน ก็อยากให้ทั้งภาครัฐและบริษัทแพลตฟอร์มดูแล คนข้างหลังของเราจะได้อยู่ได้ เราก็ไม่ได้ต่างอะไรจากพนักงานออฟฟิศ เพียงแค่ท้องถนนคือออฟฟิศของเราเท่านั้น”

  • ศรีไพร นนทรีย์ นักจัดตั้งของกลุ่มสหภาพแรงงานย่านรังสิตและใกล้เคียง

“สิทธิแรงงาน-ความคุ้มครองต่างๆ ออกมาในช่วงที่ยังไม่ได้มีการแบ่งแยกแรงงาน ช่วงหลังจะเห็นว่ามีลูกจ้างฟรีแลนซ์ ลูกจ้างชั่วคราวของรัฐ ซึ่งกฎหมายไม่ได้ดูแล ช่วงโควิตมีลูกจ้างแพลตฟอร์ม เป็นเทคนิคของนายทุนที่พยายามจะหลีกเลี่ยงไม่จ่ายตามกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นค่าชดเชยหรือสิทธิอื่นใดที่มีอยู่ในกฎหมายแรงงาน

ลูกจ้างในโรงงานหรือสถานประกอบการจะมี พ.ร.บ. อาชีวอนามัยดูแลเรื่องความปลอดภัย แต่ลูกจ้างแพลตฟอร์มหรือไรเดอร์ที่มีความเสี่ยงมาก กฎหมายกลับบิดพลิ้วคำว่าสถานประกอบการและพื้นที่ทำงาน ทั้งๆ ที่นายจ้างแพลตฟอร์มก็คือนายจ้าง ลูกจ้างไรเดอร์ยังต้องสแกนหน้าเหมือนคนงานในโรงงาน มีบทลงโทษสารพัดแต่กลับถูกมองเป็นหุ้นส่วน ถ้าเกิดอุบัติเหตุหรือเสียชีวิตจะไม่ได้อะไรทดแทนเลย ถ้าเขาอยู่ใน พ.ร.บ. ที่คุ้มครองเหมือนกัน เขาจะได้เงินชดเชย เราคนงานอยากมีเกียรติมีศักดิ์ศรี ไม่ว่าจะอยู่ในภาคส่วนไหน ทั้งแรงงานข้ามชาติ ไรเดอร์แพลตฟอร์ม ฟรีแลนซ์ พนักงานชั่วคราวของรัฐ ควรจะมีความมั่นคงของชีวิต เงินเดือนเริ่มต้นต้องเพียงพอ และไรเดอร์ลูกจ้างแพลตฟอร์ม แม่บ้าน หมอนวด sex workers ต้องมีความปลอดภัยให้เขาจริงๆ”

  • ไหม-จันตา ตัวแทนมูลนิธิเอ็มพาวเวอร์

“พนักงานบริการเป็นกลุ่มหนึ่งที่ออกมาทำงานเพื่อดูแลคนข้างหลัง sex worker ที่ทำงานในร้าน บาร์ หรือคาราโอเกะ ก็มีการตอกบัตร มีใบสมัคร มีนายจ้าง หากขาดงานก็มีการหักเงิน สำหรับคนที่อยู่ในอาบอบนวดจะเป็นแบบจ้างทำของ ส่วนคนที่ทำในพื้นที่อิสระก็เป็นการลงความเสี่ยงเองว่าวันนี้จะได้งานได้รายได้เท่าไหร่ ส่วนคนที่ทำในแพลตฟอร์มออนไลน์ก็เสี่ยงกับการถูกล่อซื้อ ทั้งหมดไม่มีสวัสดิการใดๆ มาคุ้มครองเพราะถูกมองว่าเป็นอาชญากร ไม่ใช่แรงงาน ในพื้นที่ทำงานของเรา เราไม่มีอำนาจต่อรองกับนายจ้างเลย นายจ้างสามารถบอกต่อกันไม่ให้รับเราทำงานได้ เราจึงถูกเอาเปรียบ เราจึงต้องออกมาต่อสู้

พนักงานบริการผิดกฎหมายมาเป็นเวลา 65 ปี พ.ร.บ. ป้องกันและปราบปรามการค้าประเวณี 2539 ก็อยู่กับเรามา 29 ปีแล้ว พนักงานบริการไม่ได้เรียกร้องสิทธิพิเศษ แต่เราอยากจะเหมือนกับแรงงานกลุ่มอื่นๆ และขอให้ยกเลิกความผิดทางอาญาให้กับเรา กฎหมายที่เรากำลังล่ารายชื่ออยู่เป็นกฎหมายที่เรามีส่วนร่วมในการร่างมากที่สุด จะให้ความปลอดภัยเพราะเขียนไว้ว่าจะมีการควบคุมสถานบริการ sex worker สามารถต่อรองกับนายจ้างได้ แจ้งความได้หากเกิดความรุนแรงในที่ทำงาน”

จากนั้นจึงได้ร่วมกันอ่านแถลงการณ์เพื่อยกระดับความคุ้มครองแรงงาน ต่อด้วยการแสดงดนตรีจากแรงงานข้ามชาติและวงสามัญชน ภายในงานยังมีกิจกรรมต่างๆ เช่น การระบายสีป้ายผ้า บอร์ดแสดงความคิดเห็น การล่ารายชื่อเพิ่มค่ารอบให้ไรเดอร์และกฎหมายเพื่อคุ้มครองพนักงานบริการ เป็นต้น

“ชีวิตที่ดีกว่าไม่เคยได้มาจากการร้องขอ แต่ได้มาจากการต่อสู้ พวกเราจะสู้เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีกว่าของพวกเรา คนทำงานทุกคน พวกเราจะเปลี่ยนแปลงกฎหมายคุ้มครองแรงงาน ให้มีมาตรฐาน เท่าเทียม และเป็นธรรม”

JELI จัดงานการเจรจาทางสังคม “ร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระกับการจ้างงานในแพลตฟอร์ม”

เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2568 สถาบันแรงงานและเศรษฐกิจที่เป็นธรรมร่วมกับสหภาพแรงงานและคณะกรรมาธิการการแรงงาน สภาผู้แทนราษฎร จัดการเจรจาทางสังคม “ร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระกับการจ้างงานในแพลตฟอร์ม” ขึ้น ณ อาคารรัฐสภา กรุงเทพฯ โดยมีผู้เข้าร่วมจากหลายภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็นไรเดอร์ คนทำงานแพลตฟอร์ม หน่วยงานภาครัฐ นักวิชาการ นักกฎหมาย พรรคการเมือง ผู้แทนองค์กรแรงงานในประเทศและต่างประเทศ และภาคประชาสังคม งานในครั้งนี้ทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและหารือเชิงนโยบายต่อการผลักดันร่างกฎหมายฉบับนี้ที่จะส่งผลกระทบต่อชีวิตและการทำงานของแรงงานแพลตฟอร์มทั่วประเทศ

ช่วงที่ 1 เป็นการนำเสนอข้อสังเกตต่อ “ร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระ” โดย ผศ.ดร.กฤษฏา ธีระโกศลพงศ์ จากคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่แบ่งออกเป็น 5 ประเด็นปัญหาสำคัญ คือ

  • นิยามแรงงานผิด กฎหมายจำแนกไรเดอร์และแรงงานอื่นๆ เป็นอาชีพกึ่งอิสระ ไม่ได้พิจารณาตามสภาพการจ้างงานจริงที่มีความสัมพันธ์ลูกจ้าง-นายจ้างอย่างชัดเจน
  • จำกัดสิทธิการรวมกลุ่ม ภายใต้ พ.ร.บ. นี้ แรงงานที่จะรวมกลุ่มเรียกร้องสิทธิจะต้องมีการจดทะเบียน ทำให้แรงงานกลุ่มที่รวมตัวกันได้ยากเสียเปรียบในการใช้สิทธิการเจรจาต่อรอง
  • คณะกรรมการส่งเสริมและคุ้มครองอิสระตาม พ.ร.บ. นี้ไม่เป็นธรรม รัฐเป็นฝ่ายแต่งตั้งเองเกินกว่าครึ่ง ฝ่ายแรงงานมีเสียงน้อยในคณะกรรมการน้อย ส่งผลต่อการตัดสินประเด็นต่างๆ
  • สิทธิและกองทุนไม่ชัดเจน ไม่มีหลักเกณฑ์การเข้าถึงกองทุนส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระหรือประกันที่ชัดเจน และยังมีความเสี่ยงให้โรงพยาบาลเอกชนเข้ามาแข่งขันกับระบบประกันสังคมด้วย
  • ไรเดอร์ถูกหัก 3% รายได้ เพื่อจ่ายเงินเข้ากองทุน แต่สิทธิที่จะได้รับกลับยังไม่แน่นอน

ช่วงที่ 2 เป็นการให้ความเห็นโดยผู้แทนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

  • นายสหัสวัต คุ้มคง โฆษกคณะกรรมาธิการการแรงงาน เน้นย้ำว่าร่างกฎหมายนี้ไม่มีการส่งเสริมสิทธิแรงงานจริง เป็นเพียงเครื่องมือเชิงสัญลักษณ์เพื่อตอบสังคมว่าได้มีการออกกฎหมายมาแล้ว ซึ่งหากร่างกฎหมายนี้ผ่านวาระหนึ่งแล้วจะแก้ไขหลักการไม่ได้ จึงต้องคัดค้านให้สำเร็จก่อนจะนำเข้าสภา
  • นายฉัตรชัย พุ่มพวง ผู้แทนสหภาพคนทำงาน ชี้ว่ากฎหมายนี้ไม่รับรองสิทธิการรวมกลุ่มและเจรจา บริษัทแพลตฟอร์มไม่ต้องแสดงความรับผิดชอบ คณะกรรมการกองทุนฯ เต็มไปด้วยตัวแทนรัฐและทุน ทำให้แรงงานไม่มีอำนาจต่อรอง
  • นางสาวเยาวภา ดอนเส ผู้แทนสถาบันแรงงานฯ ชี้ประเด็นไรเดอร์ลงทุนเองทุกอย่างแต่ไม่ได้รับสิทธิใดๆ กฎหมายออกโดยไม่ฟังเสียงแรงงาน และไม่ยืนยันสถานะลูกจ้าง และยังมีความเข้าใจผิดว่าได้สิทธิแล้วจะเสียความยืดหยุ่นในการทำงาน พร้อมยกตัวอย่างประเทศอื่น เช่น สเปนที่ได้ยอมรับสถานะลูกจ้างของไรเดอร์ ซึ่งนำไปสู่การได้รับสวัสดิการและประกันรายได้
  • นายสมชาย หอมลออ นักกฎหมายแรงงาน เสนอให้แก้กฎหมายแรงงานปี 2541 ขยายคำว่า “ลูกจ้าง” แทนการออกกฎหมายใหม่ เพื่อให้ไรเดอร์เข้าถึงสิทธิทันที พร้อมชี้ว่ารัฐและทุนพยายามแยกแรงงานออกจากกัน แนะให้รวมพลังเสนอแนวทางของแรงงานเองเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงที่แท้จริง

ช่วงที่ 3 ตัวแทนไรเดอร์จากกลุ่มต่างๆ ได้แสดงความคิดเห็นต่อร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระ

  • ธัญญ์นรี จารุประสิทธิ์ จากสมาคมไรเดอร์ภาคใต้ กล่าวถึง 2 ประเด็นแรกหลัก ประเด็กแรกคือข้อสังเกตว่าร่างกฎหมายนี้ผลักไรเดอร์ไปอยู่ในสถานะ “แรงงานกึ่งอิสระ” ทั้งที่ในความเป็นจริง ไรเดอร์จำนวนมากทำงานเต็มเวลา มีรายได้หลักจากงานนี้ ไม่ใช่แรงงานอิสระหรือกึ่งอิสระตามที่ พ.ร.บ. พยายามนิยาม ประเด็นที่สองคือความไม่ชัดเจนของ “กองทุน” ภายใต้ร่างกฎหมาย ว่าตั้งขึ้นเพื่ออะไร การจ่ายเงิน 3% เข้ากองทุนนี้ยังไม่ให้สิทธิใดที่ชัดเจนเทียบเท่าประกันสังคมหรือกองทุนเงินทดแทน และย้ำว่า พ.ร.บ. ไม่มีการรับฟังความคิดเห็นจากแรงงานจริงจัง พร้อมยกกรณีที่ Foodpanda ปิดกิจการโดยไม่ชดเชยใดๆ แสดงให้เห็นว่าไรเดอร์ไม่มีหลักประกันใดเลย ทั้งที่ทำงานในลักษณะใกล้เคียงกับลูกจ้างประจำ
  • พงษ์แผน จากกลุ่มไรเดอร์บ่อวิน ตั้งข้อสังเกตว่า ร่าง พ.ร.บ. ฉบับนี้หลีกเลี่ยงการพูดถึงความสัมพันธ์แบบ “ลูกจ้าง-นายจ้าง” ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญในการให้แรงงานเข้าถึงสิทธิทางกฎหมาย หากไรเดอร์มีสถานะเป็นลูกจ้าง จะสามารถเรียกร้องค่าชดเชยหรือการคุ้มครองจากรัฐได้ เช่นกรณีที่ Foodpanda ปิดกิจการ พร้อมตั้งคำถามว่าร่างกฎหมายนี้ออกมาเพื่อยกระดับชีวิตแรงงาน หรือเพื่ออำนวยความสะดวกให้นายจ้างกันแน่ พร้อมสรุปว่า กฎหมายฉบับนี้กำลังเปลี่ยน “วิกฤต” ของไรเดอร์ให้กลายเป็น “วิบัติ” เพราะทำให้แรงงานไม่มีทางต่อรอง
  • ผู้แทนจากสหภาพไรเดอร์สรุปข้อวิจารณ์หลัก 5 ประเด็นต่อร่างกฎหมายนี้ คือ 1. ไม่รองรับสถานะลูกจ้าง ทำให้แรงงานไม่มีสิทธิพื้นฐาน เช่น ค่าจ้างขั้นต่ำ หรือความมั่นคงในรายได้ 2. มีเพียง “การส่งเสริม” แต่ไม่ “คุ้มครอง” เช่น การมีกองทุนกู้ยืม แต่ไม่บังคับให้แพลตฟอร์มต้องรับผิดชอบใดๆ 3. ไม่มีการรับรองสิทธิรวมกลุ่มหรือเจรจา ทำให้ไรเดอร์ต้องยอมรับเงื่อนไขฝ่ายเดียว 4. นิยามแรงงานอิสระกว้างเกินไป เปิดช่องให้แพลตฟอร์มเลี่ยงความรับผิด และ 5. สร้างแรงงานสองระบบ และไม่เปิดเผยข้อมูลอัลกอริทึมที่ใช้ควบคุมงานนอกจากนี้ ได้เน้นย้ำเพิ่มเติมว่าให้บังคับใช้กฎหมายประกอบกิจการทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยเฉพาะมาตรา 16 ที่กำหนดให้แพลตฟอร์มต้องเปิดเผยข้อมูลต่อรัฐ เพื่อให้เกิดความโปร่งใส
  • สุภาภรณ์ พันธ์ประสิทธิ์ จากกลุ่ม Rider Center และคณะกรรมการสหภาพคนทำงาน กล่าวว่าไรเดอร์ก็เป็นคนเท่ากับทุกคน แต่กลับถูกปฏิบัติเหมือนไม่มีตัวตน ทั้งที่พวกเขาทำงานหนัก ทุ่มเท และต้องลงทุนเองทุกอย่าง กลับไม่ได้รับสิทธิหรือความคุ้มครองใดๆ เธอสะท้อนถึงความไม่มั่นคงในชีวิตการทำงานของไรเดอร์ ทั้งการถูกปิดแอปแบบไม่มีเหตุผล การไม่มีค่าชดเชยหากเกิดอุบัติเหตุ และการที่ครอบครัวต้องรับผลกระทบหากไรเดอร์เสียชีวิต บริษัทมีกำไรมหาศาล แต่กลับผลักภาระให้ไรเดอร์ไปใช้มาตรา 40 และซื้อประกันเอง

ช่วงสุดท้ายเป็นการเปิดพื้นที่สำหรับไรเดอร์ที่มาร่วมงานและผู้ที่ต้องการแสดงความคิดเห็นหรือข้อเสนอ ซึ่งมีการให้ความเห็นที่เป็นประโยชน์จากหลายฝ่าย เช่น ผู้แทนจากสมาพันธ์สมานฉันท์แรงงานไทยสะท้อนภาพรวมว่า ร่าง พ.ร.บ. ฉบับนี้ไม่มีหลักการสำคัญของกฎหมายแรงงานที่ดี เช่น ค่าจ้างที่เพียงพอ ความมั่นคง และความปลอดภัยในการทำงาน พร้อมเตือนว่าทุนกำลังมีอำนาจเหนือรัฐ และรัฐควรกลับมายืนอยู่เคียงข้างแรงงานเพื่อสร้างความเป็นธรรม

สุดท้ายนี้ กลุ่มไรเดอร์มีข้อสรุปร่วมกันที่จะคัดค้าน พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระ โดยจะเดินหน้ารณรงค์เพื่อไม่ให้ พ.ร.บ. นี้ผ่านเข้าสภาได้ โดยจะเริ่มจากการเข้ายื่นหนังสือกับพรรคการเมืองต่างๆ เพื่อชี้แจงข้อคัดค้านและขอการสนับสนุนให้เกิดการคว่ำร่าง พ.ร.บ. ที่ไม่ได้ส่งเสริมหรือคุ้มครองใครอย่างแท้จริงนี้

เครือข่ายไรเดอร์ยื่นหนังสือพรรคภูมิใจคัดค้าน “ร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระ”

เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม 2568 สถาบันแรงงานและเศรษฐกิจที่เป็นธรรมร่วมกับสหภาพคนทำงานและเครือข่ายไรเดอร์แพลตฟอร์ม จัดกิจกรรมเดินขบวนคัดค้าน “ร่าง พ.ร.บ. ส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระ” โดยเริ่มต้นเดินจากสถานีรถไฟฟ้ามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ไปยังที่ทำการพรรคภูมิใจไทย เพื่อยื่นหนังสือข้อเรียกร้องของคนงาน โดยมีการชี้แจงว่า การเดินทางมายังพรรคภูมิใจไทยในวันนี้ เนื่องจากเป็นพรรคสังกัดของตำแหน่งรัฐมนตรีกระทรวงแรงงาน รวมถึงสมาชิกพรรคที่ดำรงตำแหน่งประธานคณะกรรมาธิการการแรงงานในสภาผู้แทนราษฎร และหัวหน้าพรรคที่ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี เพื่อแจ้งให้ยุติการผลักดันร่าง พ.ร.บ. ฉบับนี้ และเรียกร้องให้นายพิพัฒน์ รัชกิจประการ รัฐมนตรีกระทรวงแรงงาน ออกกฎกระทรวงเพื่อรับรองสถานภาพการจ้างงานแบบนายจ้าง-ลูกจ้างของไรเดอร์เพื่อให้ได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายแรงงาน

โดยมีข้อเรียกร้อง 5 ข้อหลักได้แก่

  • ยุติการผลักดันร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมและคุ้มครองแรงงานอิสระและกึ่งอิสระ พ.ศ….
  • ขอให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานออกประกาศกฎกระทรวง เพื่อรับรองสถานะของคนทำงานแพลตฟอร์มให้เป็น “ลูกจ้าง” ตามมาตรา 5 โดยอาศัยอำนาจตามมาตรา 6 แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541
  • รับประกันสิทธิในการเข้าถึงประกันสังคมมาตรา 33 กองทุนเงินทดแทน และสวัสดิการพื้นฐานอื่นๆ ของคนงานแพลตฟอร์ม
  • สนับสนุนสิทธิในการรวมกลุ่มและเจรจาต่อรองอย่างเสรี ตามหลักการองค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) อนุสัญญาฉบับที่ 87 และ 98
  • กำหนดหลักประกันค่าตอบแทนที่เป็นธรรมและเพียงพอต่อการดำรงชีวิต กำกับไม่ให้แพลตฟอร์มเปลี่ยน หรือลดอัตราค่ารอบ หรือค่าจ้างและหรือเงื่อนไขอื่น ๆ โดยผลการ

โดยนายไชยชนก ชิดชอบ เลขาธิการพรรคภูมิใจไทย เป็นตัวแทนรับหนังสือและเจรจากับกลุ่มแรงงาน ซึ่งกิจกรรมจบลงด้วยการเชิญตัวแทนกลุ่มไรเดอร์เข้าไปพูดคุยถึงเรื่องที่เป็นประเด็นปัญหา และหาทางออกต่อไป

อ่านหนังสือข้อเรียกร้อง ที่นี่

ข่าวสำคัญ

ครม.เห็นชอบให้สัตยาบันอนุสัญญา ILO ฉบับที่ 155 ว่าด้วยความปลอดภัยและอาชีวอนามัย ค.ศ. 1981 – เห็นชอบร่างกฎกระทรวงกำหนดค่าธรรมเนียมของศูนย์ประเมินความรู้ความสามารถกลาง – อนุมัติร่างพระราชบัญญัติแรงงานทะเล อ่านที่: ประชาไท

กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานเตรียมดําเนินการตามข้อเสนอของเครือข่ายภาคเหนือ เพื่อส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงานหญิง โดยกําหนดให้การลาหยุดเนื่องจากวันที่มีประจําเดือนเป็นวันลาที่ได้รับค่าจ้าง และกําหนดให้นายจ้างจัดให้มีผ้าอนามัยเป็นสวัสดิการที่ลูกจ้างหญิงทุกคนเข้าถึงได้ฟรี อ่านที่: The Active

กลุ่มไรเดอร์รังสิตหยุดงานประท้วง พร้อมทั้งติดสติกเกอร์สีขาว “ต่อต้านลดค่ารอบ” บนกระเป๋าส่งอาหาร เป็นการสื่อสารถึงปัญหาบริษัท LINE MAN ลดค่ารอบของไรเดอร์อย่างไม่เป็นธรรมครั้งล่าสุด เมื่อ 6 พ.ค. 2568 อ่านที่: ประชาไท

สสส. ร่วมกับสถาบันเอเชียศึกษา จุฬาฯ เปิดตัวนวัตกรรม “น้องเคยมาเท่าไหร่” และ “ตามสั่ง–ตามส่ง” มุ่งเพิ่มรายได้ให้ วินมอเตอร์ไซด์และร้านค้าชุมชน เพื่อสร้างความมั่นคงด้านอาชีพ มาตรฐานบริการ และประชาชนสามารถเข้าถึงราคาที่เป็นธรรม พร้อมให้ใช้งานแล้วทั่วประเทศ อ่านที่: สสส.

เรื่องเล่ารายเดือน

การปิดตัวของแพลตฟอร์มกับทางเลือกที่เหลือของไรเดอร์

“เอาตรงๆ เราก็ช็อคนะ ตั้งตัวไม่ติด เราขับฟู้ดแพนด้าเป็นหลักเลย ไม่ได้ขับหลายแอพ เพราะเราชินกับระบบแล้ว พออยู่ๆ ประกาศปิดตัวก็ไปเลย เราประกอบอาชีพไรเดอร์เป็นหลัก ถ้าบริษัทปิดตัวไป เราก็มีทางเลือกแค่หาแพลตฟอร์มอื่นหรือไม่ก็ไปหาอย่างอื่นทำเลย ซึ่งอย่างหลังก็ไม่ง่ายแล้ว”

นี่คือเสียงสะท้อนจากบีบี ไรเดอร์หญิงที่ทำงานกับฟู้ดแพนด้ามาตั้งแต่บริษัทเริ่มเข้ามาเปิดบริการในจังหวัดกระบี่ในปี 2563 บีบีขับฟู้ดแพนด้าเป็นแอปพลิเคชันหลัก โดยไม่ได้วิ่งให้กับแอปอื่นด้วย เมื่อฟู้ดแพนด้าประกาศยุติการให้บริการในประเทศไทยเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา โดยมีผลในวันที่ 23 พฤษภาคม นอกจากที่ลูกค้าจะขาดทางเลือกในการใช้บริการแอปพลิเคชันส่งอาหารหรือส่งของไปหนึ่งแพลตฟอร์มแล้ว ไรเดอร์จำนวนมากก็ต้องเสียอาชีพไปอย่างกระทันหัน

บีบีเล่าว่าเธอพอจะสัมผัสได้ว่าแพลตฟอร์มอาจเกิดการเปลี่ยนแปลงอะไรบางอย่าง โดยสังเกตจากการอัพเดทระบบและการแสดงผลของตัวแอป เริ่มแรกเธอคิดว่าบริษัทอาจมีการปรับปรุงระบบให้มีความใกล้เคียงกับแอปอื่นๆ เช่น แกรปหรือไลน์แมน แต่เธอกลับไม่ได้คิดว่าจะกลายเป็นการปิดตัวลงอย่างกระทันหันแบบนี้

สำหรับการให้บริการของแพลตฟอร์มฟู้ดแพนด้าในประเทศไทย ก็มีกระแสมากมายที่ส่งผลต่อภาพลักษณ์และการเลือกของผู้บริโภค ตั้งแต่เกิดข้อวิพากษ์ครั้งใหญ่จากกรณีที่แอปประกาศให้ไรเดอร์ที่มีข่าวเกี่ยวข้องกับประเด็นทางการเมืองออกจากงาน จนทำให้เกิดกระแสสังคมที่หนักและรุนแรงจนส่งผลมาถึงปัจจุบัน อีกทั้งในด้านการใช้งาน แอปยังไม่ได้พัฒนารวดเร็วเท่าแพลตฟอร์มอื่นๆ ที่ให้บริการในลักษณะเดียวกัน ซึ่งจากการประกาศปิดตัวนั้นก็ไม่ใช่แค่ในประเทศไทย แต่บริษัทแม่อย่าง Delivery Hero ได้ทยอยปิดกิจการฟู้ดแพนด้าในหลายประเทศ เช่น เดนมาร์ก กาน่า สโลวาเกีย และสโลวีเนีย

ในแง่ผลกระทบต่อคนทำงาน แน่นอนว่าการปิดตัวครั้งนี้ส่งผลให้ไรเดอร์จำนวนมาก ซึ่งอาจแบ่งออกเป็นสองกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่วิ่งฟู้ดแพนด้าแพลตฟอร์มเดียวและกลุ่มที่วิ่งหลายแพลตฟอร์ม สำหรับกลุ่มหลังนั้น นอกจากการสูญเสียทางเลือกในการทำงานไปก็อาจไม่ได้รับผลกระทบเท่ากับกลุ่มแรก ที่ต้องสมัครทำงานกับแพลตฟอร์มใหม่ ทำความเข้าใจกับระบบใหม่ หรือแม้แต่พิจารณาหันไปประกอบอาชีพอื่น

การปิดกิจการก็หมายถึงการเลิกจ้าง บีบีเล่าว่าบริษัทออกประกาศให้ไรเดอร์ที่เคยจ่ายเงินประกันจำนวน 2,000 บาท ส่งคำร้องไปเพื่อขอรับเงินคืนได้ แต่นอกจากนั้นแล้ว ก็ไม่ได้มีการชดเชย เยียวยาหรือสนับสนุนใดๆ จากแพลตฟอร์มอีก ซึ่งตอกย้ำให้เห็นถึงความไม่มั่นคงในสถานภาพการจ้างงานของไรเดอร์

หากไรเดอร์มีสถานะเป็นลูกจ้างตามกฎหมาย หากนายจ้างเลิกจ้างกระทันหันหรือปิดกิจการ ลูกจ้างจะต้องได้รับการชดเชยตามกฎหมายแรงงาน มาตรา 118 โดยคำนวณจากเงินเดือนหรือค่าจ้างงวดสุดท้าย ในกรณีของบีบีที่ทำงานมาเป็นเวลากว่า 6 ปี ก็ควรได้รับเงินชดเชยเท่ากับค่าจ้างสุดท้าย 180 วัน ซึ่งเงินจำนวนนี้สามารถนำไปดำรงชีวิตในช่วงที่กำลังวางแผนและยังไม่สามารถหางานใหม่ได้

แต่เพราะไรเดอร์ยังไม่มีสถานะเป็นลูกจ้าง แม้จะทำงานมายาวนานเพียงใดก็ไม่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายเหล่านี้ ทำให้เมื่อเกิดเหตุการณ์นี้ขึ้นก็ต้องแบกรับผลกระทบและหาทางแก้ไขด้วยตัวเองโดยไม่มีช่องทางขอความช่วยเหลือใดๆ ในช่วงเวลาเพียงหนึ่งปี มีบริษัทแพลตฟอร์มปิดตัวในไทยแล้วตั้งแต่โรบินฮู้ดจนถึงฟู้ดแพนด้า ทำให้ผู้เล่นหลักในตลาดเหลือเพียงแค่แกรป ไลน์แมน และช้อปปี้ฟู้ด ส่งผลต่อโครงสร้างการแข่งขันระหว่างแพลตฟอร์ม ซึ่งแน่นอนว่าผู้ได้รับผลกระทบก็คือไรเดอร์ ร้านค้า และผู้บริโภคนี่เอง

ตัวอย่างที่คล้ายกันคือ Deliveroo ที่ปิดตัวลงในฮ่องกงเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา แน่นอนว่าเหมือนกับฟู้ดแพนด้าในไทยที่ไม่ได้มีการชดเชยหรือเยียวยาใดๆ จึงมีกลุ่มไรเดอร์ที่รวมตัวกันฟ้องเรียกค่าชดเชย ซึ่งในกลุ่มนี้มีคนที่ทำงานเต็มเวลายาวนานถึง 7 ปี แต่ก็ไม่ได้รับการยอมรับเป็นลูกจ้าง

นี่จึงเป็นตัวอย่างของความเปราะบางและไม่มั่นคงของอาชีพไรเดอร์ในปัจจุบัน ด้วยความผันผวนและไม่แน่นอนของตลาดและเศรษฐกิจ ทุกอย่างมีความเป็นไปได้ เมื่อมองย้อนกลับไปก็มีบริษัทแพลตฟอร์มที่เข้ามาและออกไป ไม่ว่าจะเป็น UBER GET หรือฟู้ดแพนด้าล่าสุดนี้ แต่ตราบใดที่ไรเดอร์ยังไม่มีสถานะเป็นลูกจ้างทางกฎหมาย เมื่อเหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นอีก ไรเดอร์ก็ยังคงถูกลอยแพให้รับมือกับผลกระทบอย่างโดดเดี่ยวต่อไป

Reference

  • Chaninart Songmahadthai. (23 May 2025). Interview
  • South China Morning Post. (7 April 2025). Deliveroo riders take legal action over compensation as platform exits Hong Kong. https://www.scmp.com/news/ hong-kong/hong-kong-economy/ article/3305563/deliveroo-riders-take-legal-action-over-compensation-platform-exits-hong-kong
  • Foodpanda delivery service to exit Thailand. (22 April 2025). Bangkok Post. Retrieved from https://www.bangkokpost.com/business/general/3009501/foodpanda-delivery-service-to-exit-thailand