Articles | บทความ

คุยกับดร.เกรียงศักดิ์ ธีระโกวิทขจร ผู้อำนวยการสถาบันแรงงานและเศรษฐกิจที่เป็นธรรม (Just Economy and Labor Institute; JELI) ในวันที่การงานแห่งอนาคตพามนุษย์กลับไปทำงานหนักและเปราะบางยิ่งกว่ายุคไหน ๆ จาก ‘แรงงานขี่มอเตอร์ไซต์ส่งอาหาร’ ถึง ‘เศรษฐกิจสมานฉันท์’  มองไปข้างหน้า แล้วหันกลับมาสู่เบสิก เมื่อแพลตฟอร์ม + ระบบสหกรณ์  =  ทางเลือกหนึ่งของเศรษฐกิจในอนาคต

สถาบันแรงงานและเศรษฐกิจที่เป็นธรรม นำโดย ดร. เกรียงศักดิ์ ธีระโกวิทขจร ชักชวนนักวิชาการด้านกฎหมาย ผศ.ดร.ทศพล ทรรศนกุลพันธ์ หัวหน้าศูนย์ศึกษากฎหมายกับเทคโนโลยี จากคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาพูดคุยกันในงานเสวนาออนไลน์ หัวข้อ “รู้จักแรงงานฟรีแลนซ์ & กรรมกรแพลตฟอร์ม” ภายใต้ซีรีย์ “แรงงานดิจิทัลในโลกทุนนิยม” เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2563 ที่ผ่านมา

ความนิยมในการสั่งอาหารผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ ทำให้เกิดการขยายตัวของงานส่งอาหารรายชิ้น ที่มีชื่อเรียกอย่างเก๋ไก๋ว่า ‘งานกิ๊ก’ (gig work) โดยพนักงานขี่มอเตอร์ไซต์ส่งอาหารหรือ “ไรเดอร์” ที่บริษัทแพลตฟอร์มกำหนดสถานะเป็น “พาร์ทเนอร์” หรือหุ้นส่วน แต่กระบวนการทำงานที่เป็นจริงไม่ต่างจากพนักงานของบริษัท สถานะทางกฎหมายที่ยังคลุมเครือ รวมถึงการทำงานรายชิ้นที่สร้างรายได้ไม่สม่ำเสมอนำไปสู่ความจำเป็นในการรวมกลุ่มเพื่อปรับทุกข์และช่วยเหลือกันระหว่างไรเดอร์

สถาบันแรงงานและเศรษฐกิจที่เป็นธรรมชวนสนทนาต่อเนื่อง ในเสวนาตอนสุดท้ายของซีรีย์ “กรรมกรดิจิทัล” เรื่องการออกแบบแพลตฟอร์มที่เป็นธรรม เพื่อเริ่มต้นคิดกันถึงการออกแบบธุรกิจที่คำนึงถึงประเด็นสิทธิแรงงาน ในหัวข้อ “ส่งใบสมัครงานที่ไหนดี แฟลตฟอร์มทางเลือกที่เป็นธรรม”

ปี 2563 คนงานประจำที่ถูกเชิญออกจากงานด้วยเหตุ Covid-19 จำนวนมากไหลเข้ามาเป็นคนงานอิสระตามธุรกิจต่าง ๆ บนโลกออนไลน์ ทั้งเป็นไรเดอร์รับส่งคน-ของ-อาหาร ทั้งเป็นแม่บ้านทำความสะอาด ทั้งเป็นเทอราปิสต์ตามบ้าน ไปจนถึงอาชีพอื่นๆ ที่ปรับตัวเองจากหน้าร้านมาสู่แอปพลิเคชันออนไลน์ สถาบันแรงงานและเศรษฐกิจที่เป็นธรรม (JELI) หยิบผลงานเกี่ยวกับชีวิตการทำงานรายชิ้น (gig work) 3 เรื่องที่ชนะการประกวด “คน-งาน-ผ่านแอปฯ อาชีพอิสระใหม่ในโลกไม่มั่นคง” มารีวิวว่าเหล่าคนงานบนแพลตฟอร์มออนไลน์มีชีวิตในฐานะ ‘คนงานขาจร’ ที่ไม่ประจำตามแอปพลิเคชันอย่างไร